Stan psychiczny dzieci i młodzieży po 2 latach pandemii – raport

Badanie powstało w odpowiedzi na częste pytania kierowane przez Czytelników do redakcji magazynu psychologicznego dla dzieci „Małe Charaktery”. Założeniem było opracowanie szczegółowego raportu nt. kondycji psychologicznej dzieci i młodzieży po dwóch latach funkcjonowania w pandemicznej rzeczywistości. Zdalne nauczanie, obostrzenia, kwarantanny, ograniczenie kontaktu z rówieśnikami –to wszystko musiało odbić się na kondycji młodego pokolenia. Celem raportu było ustalenie jak duży wpływ pandemia wywarła na dzieci i młodzież. 
 

Wyjątkowa grupa badanych 

Szczegółowy raport dotyczący stanu psychicznego dzieci i młodzieży po dwóch latach pandemii przeprowadził zespół redakcji magazynu „Małe Charaktery” ze wsparciem naukowców z Wydziału Psychologii i Kognitywistki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. – Unikalność tego badania polegała na tym, że przeprowadziliśmy je na próbie 306 specjalistów, z czego 40 % to psycholodzy oraz pedagodzy szkolni. Jest to bardzo specyficzna próba, ponieważ byli to specjaliści pracujący z dziećmi i młodzieżą. Jak pomyślimy o tym, że każdy z tych specjalistów pracuje z dziesiątkami, a nawet setkami podopiecznych, a przecież tak jest w dużych placówkach oświatowych, zobaczymy, że to próba 30 tysięcy, a może nawet więcej, dzieci i młodzieży, które zostały objęte tym badaniem – mówi dr Karolina Appelt z Wydziału Psychologii i Kognitywistyki UAM. 
 

Wyniki tego badania są wyjątkowo miarodajne nie tylko z uwagi na dużą liczbę respondentów, ale również dlatego, że są to osoby, które mają profesjonalną wiedzę i kompetencje. – Mogą więc spojrzeć na omawiane zagadnienia z pewnej perspektywy, dokonać analizy, pewnych uogólnień i generalizacji, co jest dla nas niezwykle cenne – dodaje dr Karolina Appelt. 

Zdaniem psycholożki dziecięcej i psychoterapeutki Magdaleny Lange-Rachwał badanie przeprowadzone na takiej grupie to cenna wiedza. – Dostaliśmy twarde dane, z tego co oni widzą, co obserwują, czego doświadczają na co dzień. Takie chłodne podejście do tematu jest bardzo potrzebne, bo jak wiemy na czym stoimy, to wiemy, co możemy zrobić. 
 

Szokujące wyniki 

Badanie wykazało bardzo wysoką zgodność wśród osób badanych, co do tego, że nastąpiło wyraźne pogorszenie kondycji psychicznej dzieci i młodzieży. Ponad 87% badanych twierdzi, że ta kondycja uległa pogorszeniu. Aż 45% osób uważa, że to pogorszenie było znaczne. Oznacza to, że 2 lata doświadczeń z pandemią wywołało bardzo poważne skutki. 78% specjalistów odnotowało większą liczbę zgłoszeń dzieci i młodzieży z prośbą o pomoc i interwencję. 

Przeprowadzona ankieta wykazała, że doświadczenia czasu pandemii mają wg badanych silny związek ze wzrostem liczby przypadków depresji wśród dzieci i młodzieży (twierdzi tak aż 67% badanych specjalistów) oraz uzależnień od technologii (59%) i wzrostem zaburzeń lękowych (54%). 

Najwięcej trudności w funkcjonowaniu dzieci i młodzieży w ciągu ostatnich dwóch lat szkolnych było zgłaszanych w grupie młodzieży w wieku 13–16 lat. 

Badanie pozwoliło wyodrębnić trzy najczęściej zgłaszane przez dzieci i młodzież trudności związane z nauczaniem zdalnym: 

• trudności z samoregulacją w uczeniu się (samodzielne organizowanie procesu uczenia się, trudności z motywacją) – 88%, 
• izolacji od ludzi – 63%, 
• trudności sprzętowych i braku odpowiednich warunków
• do nauki w domu – 48%. 

Ankietowani specjaliści są zgodni, że w czasie edukacji w trybie zdalnym uczniom najbardziej brakowało bezpośredniego kontaktu z koleżankami/kolegami z klasy/szkoły (uważa tak 88%). 

Zaskakujące plusy nauki zdalnej 

Wśród szeregu negatywnych skutków pandemii pojawiły się także pozytywne konsekwencje izolacji i zdalnego nauczania. Wśród plusów uczniowie najczęściej wskazywali zmniejszenie stresu szkolnego (uważa tak 53%), możliwość zadbania o dłuższy sen (45%) i więcej wolnego czasu, który można wykorzystać dla siebie, np. na rozwijanie pasji (ponad 37%). 
 

Ponadto zdaniem 22% badanych pozytywną konsekwencją ostatnich dwóch lat doświadczania pandemii wskazywaną przez dzieci i młodzież jest docenienie szkoły i pracy nauczycieli oraz rozwinięcie nowych umiejętności. 

Zdaniem 25% ankietowanych specjalistów – rodzice oraz nauczyciele dzieci i młodzi...