Ocenianie ucznia na lekcji wychowania fizycznego

Ocenianie z wychowania fizycznego jest koniecznym elementem procesu dydaktycznego, pozwalającym nauczycielowi na systematyczne gromadzenie, analizowanie i interpretowanie informacji o procesie dydaktycznym, jak również na określenie stopnia realizacji zadań edukacyjnych. Najprościej zorganizować sprawdzian motoryczny, przyjmując wybrany test i przeliczyć wyniki na oceny. Zdecydowanie więcej wysiłku i namysłu wymaga obiektywne kontrolowanie i ocenianie postawy, zaangażowania w działania prozdrowotne czy prosportowe w szkole. Niełatwym zadaniem jest stworzenie autorskiego, dopasowanego do potrzeb i możliwości punktowego systemu oceniania, którego głównym zadaniem będzie motywowanie ucznia do aktywności w lekcjach i poza nimi. Warto pamiętać, że w rozporządzeniu MEN dotyczącym sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów zapisano, że przy ustalaniu oceny, m.in. z wychowania fizycznego, należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć.

Kryteria oceny ucznia

Proponuje się, aby nauczyciel oceniał na wychowaniu fizycznym różne aspekty: postawę i aktywność ucznia podczas zajęć, działalność sportową pozalekcyjną, frekwencję, przygotowanie ucznia do lekcji, wiadomości oraz umiejętności z poszczególnych dyscyplin sportowych i sprawność fizyczną (postęp w sprawności).

W każdym obszarze trzeba dokładnie określić, za co będziemy wystawiać ocenę (co rozumiemy pod nazwą danego obszaru, co będziemy brać pod uwagę przy wystawianiu oceny) oraz kiedy będziemy wystawiać oceny w danym obszarze (w trakcie trwania semestru, na koniec miesiąca, na koniec semestru).

Postawa i aktywność ucznia podczas zajęć wf 

• zaangażowanie na lekcjach – sumienne wykonywanie zadań, chęć do ćwiczeń;
• przygotowywanie sprzętu do zajęć, przeprowadzenie rozgrzewki, demonstracja ćwiczeń, sędziowanie, pomoc innym ćwiczącym, wykazywanie inicjatywy w planowaniu i organizowaniu elementów lekcji;
• dyscyplina na lekcjach wychowania fizycznego (zachowanie niezagrażające bezpieczeństwu innym, przestrzeganie zasad kulturalnego kibicowania, dbałość o sprzęt sportowy, wykonywanie poleceń nauczyciela, stosunek do przedmiotu);
• odnoszenie się do nauczyciela właściwe i z szacunkiem;
• pomoc w organizacji rozgrywek, zawodów szkolnych;
• wykonywanie na terenie szkoły prac na rzecz WF (strony www, gazetki, konkursy itp.);
• organizowanie lub pomoc w organizacji spotkań z zaproszonymi gośćmi (np. sportowcami, działaczami sportowymi, trenerami itp.).

Uczeń za postawę i aktywność podczas zajęć wf powinien otrzymywać plusy i minusy w trakcie semestru. Dana liczba „zebranych” plusów staje się podstawą do wystawienia pozytywnej oceny. Nauczyciel może także upomnieć ucznia minusem za negatywny stosunek do ćwiczeń na danej lekcji, złe zachowanie, brak poszanowania sprzętu. Odnotowane minusy stają się oceną niedostateczną. Przykład: jeżeli uczeń uzyska pięć „+” w semestrze, uzyskuje ocenę bardzo dobrą, a uczeń który uzyska pięć „–” otrzymuje ocenę niedostateczną.

Działalność sportowa pozalekcyjna i pozaszkolna

• reprezentowanie szkoły w zawodach sportowych;
• aktywny i systematyczny udział w zajęciach pozalekcyjnych (SKS);
• udział w nieobowiązkowej, zorganizowanej aktywności fizycznej o charakterze sportowym, rekreacyjnym, tanecznym lub turystycznym, organizowanej przez inne instytucje niż szkoła.

Ocena z wychowania fizycznego może być podniesiona o jedną do góry za wysokie osiągnięcia sportowe lub inne szczególne działania i zasługi. 

Frekwencja – uczestniczenie w zajęciach

• uwzględniamy: spóźnienia, nieobecności usprawiedliwione, nieobecności nieusprawiedliwione;
• frekwencja mierzona jest stosunkiem ilości zajęć, w których uczeń uczestniczył, do ilości godzin przeprowadzonych w półroczu w danej klasie. Na koniec każdego półrocza frekwencja ucznia zostaje zsumowana, przeliczona na procenty i na tej podstawie wystawia się ocenę z tego zakresu. Oceniając frekwencję ucznia na zajęciach wf, można zastosować następującą skalę:
• zwolnienia lekarskie nie powinny wpływać na obniżenie oceny;
• trzy spóźnienia należy traktować jako jedne zajęcia opuszczone;
• nieobecności nie liczymy, jeżeli uczeń w tym czasie uczestniczył w innych zajęciach organizowanych przez szkołę (np. wyjazdy klasowe, zawody, konkursy, olimpiady);
• wymagania na ocenę z frekwencji można zmienić w przypadku, gdy uczeń uległ wypadkowi, przechodził leczenie szpitalne lub ma chorobę przewlekłą niepozwalającą na systematyczny wysiłek fizyczny (np. cukrzyca);
• niedyspozycja u dziewcząt może być zwolnieniem z zajęć wychowania fizycznego, jednak nie powinna przekraczać dwóch zajęć w miesiącu.
   

Przygotowanie ucznia do zajęć

• schludny wygląd: długie włosy zawsze związane, zdjęta biżuteria i zegarki;
• systematyczne noszenie stroju sportowego (koszulka, spodenki sportowe lub dres i obuwie sportowe);
• dobór odpowiedniego stroju i obuwia do ćwiczeń, w zależności od miejsca zajęć oraz pogody.

Na pierwszych zajęciach wf należy ustalić z uczniami dopuszczalną liczbę nieprzygotowań w semestrze, za każdy kolejny brak stroju powinna być wystawiana ocena niedostateczna.

Wiadomości – wiedza z zakresu programu nauczania i jej wykorzystanie w praktyce:

• sposoby przygotowania organizmu do wysiłku fizycznego;
• podstawowe przepisy zespołowych gier sportowych;
• przepisy BHP na lekcjach wf;
• znajomość zasad fair play;
• wybrane wiadomości z zakresu edukacji zdrowotnej;
• elementy higieny człowieka (związane z wychowaniem fizycznym);
• prawidłowa terminologia w określaniu nazw przyrządów, przyborów oraz ćwiczeń;
• śledzenie bieżących wydarzeń sportowych z kraju i z zagranicy;
• znajomość nazwisk wybitnych polskich sportowców.

Wiedzę ucznia sprawdzamy w trakcie różnych zajęć wychowania fizycznego na zasadzie obserwacji, rozmów i dyskusji, testów wiedzy, w trakcie sędziowania itp. 

Umiejętności z poszczególnych dyscyplin sportowych

• umiejętności oceniamy poprzez zadania kontrolno-oceniające: sprawdzamy wybrane umiejętności ruchowe oraz obserwujemy ucznia w trakcie wykonywania ćwiczeń;
• technika i taktyka wykonania poszczególnych elementów nauczanych dyscyplin i konkurencji;
• podczas wykonywania elementów technicznych oceniamy przede wszystkim estetykę, płynność i poprawność danego ćwiczenia;
• skuteczność wykonywanego ćwiczenia;
• w przypadku przystąpienia ucznia do sprawdzianu umiejętności, nie może on otrzymać oceny niedostatecznej;
• przykładowa skala ocen: 

Sprawność fizyczna (postęp w sprawności)

• ewaluujemy postęp lub regres wyników prób sprawnościowych, czyli poziom zmian w stosunku do diagnozy początkowej;
• przeprow...