Szybkościowe zdolności motoryczne w szkoleniu sportowym młodzieży

Rozwój i kształtowanie zdolności szybkościowych w ontogenezie, podobnie jak w przypadku innych zdolności motorycznych, przebiega zmiennie. Już w najmłodszych latach dzieci przejawiają duże dyspozycje ruchowe, ciągle przemieszczając się (z reguły biegiem). W latach późniejszych, wraz z rozwojem funkcji układu nerwowego, wzmacnia się również układ mięśniowy. Należy podkreślić, iż w tym okresie bezczynność ruchowa doprowadza do regresu szybkościowych zdolności motorycznych. Aktywny sposób spędzania wolnego czasu pozwala na dalszy jej rozwój. Niezbędne warunki dla utrzymania najwyższego pułapu szybkości (u sportowców) utrzymują się do wieku około 30–32 lat. Później następuje stopniowy regres tej zdolności motorycznej.
Kształtowanie szybkościowych zdolności motorycznych w szkoleniu sportowym uwarunkowane jest kilkoma czynnikami (ryc.1). Zależy głównie od:

• długości odcinków – jest to jeden z głównych determinantów treningu szybkości. W zależności od wieku, płci, stażu treningowego, dyscypliny/konkurencji sportowej, stosowane są różne odcinki biegowe. Z reguły ich długość mieści się pomiędzy 10–40 metrów,
• przerwy wypoczynkowej – jest podstawą metody powtórzeniowej, za pomocą której kształtuje się szybkościowe zdolności motoryczne. W praktyce sportowej stosowane są przerwy między 6–10 minut,
• czasu wykonania zadania – jest ściśle powiązany z długością pokonywanego odcinka. Dlatego należy bardzo rozważnie dobierać te parametry. W zależności od programu szkolenia sportowego, wynosi on do 6 sekund.

Poniżej zaprezentowano formy i środki kształtujące szybkościowe zdolności motoryczne młodzieży dla początkujących oraz średniozaawansowanych.
SKIPY – są to typowe formy ruchu, pomagające zawodnikowi opanować w jak najlepszym stopniu technikę biegu. Można je wykonywać zarówno w hali, jak i na zewnątrz (teren, stadion itp.). Długości odcinków podczas tych ćwiczeń nie powinny przekraczać 30 metrów. Wtedy istnieje możliwość kontroli techniki ruchu.

W szkoleniu sportowym wyróżnia się następujące rodzaje tzw. skipów:

Skip A – ćwiczenie z unoszeniem kolan. Różne są formy tego skipu. Uzależnione jest to od ułożenia kolana względem podłoża podczas wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na pracę nóg. Obowiązuje tu podstawowa zasada – jeśli jedna noga jest ugięta w stawie kolanowym, to druga musi być w nim wyprostowana. Należy też podkreślić prawidłową, aktywną pracę stopy nogi podporowej (mającej kontakt z podłożem) oraz prawidłowe ustawienie stopy nogi wymachowej – tzw. zgięcie grzbietowe. Tułów jest wyprostowany, ramiona pracują naprzemianstronnie jak podczas biegu. 
Wysokość unoszenia kolan zależy od rodzaju skipu A. Najniżej są one unoszone podczas ¼ skipów (fot. 1), nieco wyżej podczas ½ A (fot. 2), a najwyżej w czasie pełnej formy skipu A (fot. 3).

Skip B – początek ćwiczenia jak podczas skipu A. W kolejnej fazie ruchu następuje wyrzut podudzia nogi wymachowej w przód i ściągnięcie jej w dół, w kierunku podłoża. Należy zwrócić wagę na ułożenie stopy (zgięcie grzbietowe). Druga noga (podporowa) powinna być w tym czasie wyprostowana. Podczas ćwiczenia tułów jest również wyprostowany, a ręce pracują naprzemianstronnie (fot. 4a, 4b).

Skip C – bieg z uderzeniami piętami o pośladki. Zwracamy uwagę, aby stopa nogi podporowej (mająca kontakt z podłożem) ustawiona była na śródstopiu. Druga noga (wymachowa), ugięta w poszczególnych...