W koncepcji inteligencji wielorakich pojęcie „inteligencji” definiuje się m.in. jako zdolność rozwiązywania problemów. Cechą charakterystyczną tego ujęcia jest wyróżnienie ośmiu różnych rodzajów inteligencji, które mogą podlegać rozwojowi pod wpływem doświadczeń, w tym dzięki udziałowi jednostki w regularnej aktywności fizycznej.
Koncepcja inteligencji wielorakich w ujęciu teoretycznym
Pierwszy opis koncepcji inteligencji wielorakich (IW), która wskazuje na istnienie nieznanej liczby „ludzkich zdolności, od inteligencji muzycznej poczynając, a na inteligencji, której wymaga zrozumienia siebie kończąc” (Gardner, 2002, 9–10), został przedstawiony przez Howarda Gardnera w 1983 roku. W kolejnych latach badacz rozwijał swoją teorię, dowodząc współwystępowania ośmiu niezależnych rodzajów inteligencji (2002; 2006; 2009; Gardner, Kornhaber, Wake, 2001), wśród których wyróżnił:
POLECAMY
- Inteligencję muzyczną (słuchową, rytmiczną) – zdolność charakteryzującą wrażliwość emocjonalną, zrozumienie złożoności muzyki oraz poczucie rytmu.
- Inteligencję kinestetyczną (ruchową, fizyczno-motoryczną) – zdolność kontrolowania ruchu fizycznego, wykorzystywaną w tańcu, sporcie i innych czynnościach wymagających zręczności.
- Inteligencję logiczno-matematyczną – zdolność myślenia dedukcyjnego i indukcyjnego, rozpoznawania wzorów abstrakcyjnych oraz używania liczb.
- Inteligencję językową (lingwistyczną) – zdolność używania słów oraz języka, przejawiającą się w rozumieniu świata przez słowo pisane i mówione.
- Inteligencję przyrodniczą (środowiskową) – zdolność pozwalającą rozróżniać i posługiwać się własnościami natury.
- Inteligencję przestrzenną (wizualno-przestrzenną, wzrokową) – zdolność wizualizacji wymiarów przestrzennych, obiektów oraz tworzenia wewnętrznych obrazów.
- Inteligencję interpersonalną (społeczną, międzyludzką) – zdolność tworzenia relacji między osobami, rozumienia innych, współodczuwania i komunikowania się.
- Inteligencję intrapersonalną (intuicyjną) – zdolność tworzenia, rozróżniania i interpretacji uczuć oraz świadomego kształtowania swojego działania.
W założeniach koncepcji zakłada się, że wszystkie typy inteligencji są częścią dziedzictwa genetycznego. Mimo to niniejszy układ typów może podlegać pewnym zmianom w trakcie rozwoju (Gardner, Kornhaber, Wake, 2001), co prowadzi do konkluzji, że każdy z rodzajów inteligencji może być kształtowany i rozwijany poprzez doświadczenia, w tym te związane z udziałem w różnorodnych ćwiczeniach.
Koncepcja inteligencji wielorakiej a aktywność fizyczna – wyniki badań
W latach 2010–2011 Egemen Ermis i Osman Imamoglu przeprowadzili badania na łącznej grupie 1580 osób, gdzie 524 z nich deklarowało swój regularny udział w aktywności fizycznej. Osoby badane – aktywne oraz nieaktywne – były wybierane losowo spośród słuchaczy różnych kierunków studiów, a za narzędzie badawcze posłużył kwestionariusz inteligencji wielorakich (Ermis, Imamoglu, 2013).
W wyniku przeprowadzonych badań wskazano, że osoby systematycznie uczęszczające na zajęcia o charakterze sportowym, charakteryzowały się istotnie wyższymi wynikami – w porównaniu z osobami nieaktywnymi – w zakresie takich typów inteligencji, jak:
- Inteligencja kinestetyczna – uzasadnienia tego wyniku można doszukiwać się między innymi w tym, że osoby wyróżniające się wysokim poziomem inteligencji ruchowej mają dobrze rozwiniętą koordynację ciała, przez co udział w aktywności fizycznej sprawia im więcej przyjemności. W efekcie chętniej i częściej uczestniczą w różnego rodzaju wyzwaniach sportowych, co prowadzi do dalszego stymulowania rozwoju tego typu inteligencji.
- Inteligencja interpersonalna – wynik taki można uzasadniać tym, że osoby o wysokim poziomie inteligencji międzyludzkiej charakteryzują się także wysokim poziomem kompetencji komunikacyjnych, które pomagają nawiązywać, budować i utrzymywać konstruktywne relacje. Biorąc zatem pod uwagę to, że specyfika aktywności fizycznej związana jest często z wymogiem pracy w grupie,...
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych, w tym scenariuszy zajęć
- ...i wiele więcej!