Człowiek to istota niesamowita, zdolna do niezwykłych rzeczy. Za pomocą swoich rąk oraz umysłu potrafi stworzyć fantastyczne, zapierające dech w piersiach konstrukcje, budowle, dzieła sztuki czy maszyny, które coraz bardziej zastępują ludzkie działania i funkcje, nawet te najbardziej podstawowe, jak oddychanie (respirator). Przy całej tej wspaniałości coraz łatwiej zapomina jednak o swoich korzeniach i podstawach warunkujących jego ludzką, ziemską egzystencję i nieraz pozostaje z tym „zapartym tchem” przez wiele lat lub nawet całe życie. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy przy wszystkich wyjątkowych umiejętnościach rozwiniętych wraz z cywilizacją rodzaj ludzki nadal potrafi oddychać.
Od początku do końca
Oddech jest czynnością, z którą rozpoczyna się i kończy życie. Jest oczekiwany podczas cudu narodzin i sygnalizuje pełne pojawienie się na świecie, z drugiej strony ten ostatni obwieszcza wieczny spoczynek. Jest składową podstawy piramidy potrzeb według Maslowa, obok przyjmowania pożywienia, nawodnienia oraz zaspokajania instynktów seksualnych. Bez jedzenia i picia człowiek jest w stanie wytrzymać kilka dni, jednak bez oddychania może wytrwać najwyżej kilka minut (poza pewnymi wyjątkami w wyniku specjalnego wytrenowania). Funkcja oddychania jest sterowana dwupoziomowo przez centralny układ nerwowy (CUN). Ośrodki korowe mózgu odpowiadają za kontrolowany i świadomie regulowany oddech, natomiast ośrodki zlokalizowane w pniu mózgu są odpowiedzialne za wytwarzanie rytmu oddechowego niezależnie od świadomości [1]. Stanowi to zabezpieczenie, że organizm nie przestanie oddychać np. podczas snu, z drugiej zaś strony człowiek ma wpływ na to, jak proces oddychania będzie przebiegał w jego ciele.
POLECAMY
Mechanika oddychania
Oddech w ujęciu fizjologicznym nazywany jest wentylacją płuc. Jest to proces przepływu powietrza przez płuca, możliwy dzięki ruchom klatki piersiowej. Ruchy te tworzą powtarzające się cykle oddechowe, składające się z dwóch faz: wdechu oraz wydechu [1]. Wdech jest fazą czynną, w której zaangażowany jest skurcz mięśni wdechowych: przepony jako najważniejszego generatora oddechu oraz mięśni międzyżebrowych zewnętrznych pełniących funkcję pomocników. Przy bardziej aktywnym wdechu włączają się również mięśnie pochyłe szyi, mostkowo-obojczykowo-sutkowe oraz piersiowe mniejsze. W wyniku pracy tych mięśni (skurczu) klatka piersio...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych, w tym scenariuszy zajęć
- ...i wiele więcej!