Joga na lekcji WF - Zdrowotne i wychowawcze korzyści dla dzieci wynikające z praktykowania ćwiczeń jogi

Ćwiczenia jogi polegają na powolnym przyjęciu określonej pozycji (asany), wytrwaniu w niej przez dany czas, a następnie spokojnym wyjściu z tej pozycji. Nie są to więc typowe ćwiczenia fizyczne, które zazwyczaj polegają na ciągłym powtarzaniu określonych ruchów ciała lub jego elementów. Dzięki pozostaniu przez dłuższy czas w danym ułożeniu ciała ćwiczenia jogi prowadzą do uzyskania lepszej gibkości i sprawności ogólnej, a poza tym niosą ogromne korzyści zdrowotne2.

Joga to nauka nieograniczona ramami czasowymi. Rozwijała się przez tysiąclecia. Od wielu wieków tradycja jogi jest przekazywana ustnie. W XIX w. ta wschodnia technika zaczęła przedostawać się na Zachód. W dzisiejszych trudnych dla wszystkich czasach obserwuje się coraz większą liczbę powstających szkół i ośrodków starających się przybliżyć nam zalety jogi. Istnieje wiele dowodów naukowych na istotne zalety zdrowotne jej systematycznego praktykowania. Na podstawie wyników badań wykazano poprawę siły i wytrzymałości oraz unormowanie zmiennych fizjologicznych, takich jak np. ciśnienie krwi. Pozycje przyjmowane w trakcie jogi zwiększają zakres ruchomości kręgosłupa, angażując mięśnie przykręgosłupowe, skośne brzucha i grzbietu, co wpływa na poprawę trawienia i wyszczupla talię, kształtując zgrabną sylwetkę – szczególnie dotyczy to młodzieży w okresie dojrzewania1.

Wybitnym mistrzem jogi, który jako pierwszy zaproponował nauczanie dzieci, był Bellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar (1918–2014). Jako jeden z pierwszych wprowadził jogę do kultury Zachodu. Uświadomił on milionom ludzi na świecie, że praktyka nie wymaga specjalnych predyspozycji fizycznych i duchowych4.

Szczególne korzyści płynące z praktykowania ćwiczeń jogi możemy zauważyć właśnie wśród dzieci. Pani Joanna Jakubik-Hajdukiewicz wymienia następujące zalety omawianej aktywności:

• zwiększenie gibkości oraz sprężystości ciała,
• wzmocnienie wielu grup mięśniowych,
• zredukowanie bólów kręgosłupa,
• korekta postawy ciała,
• odreagowanie stresów oraz wszelkich napięć emocjonalnych,
• nauka samodyscypliny,
• kształtowanie umiejętności ułatwiających funkcjonowanie w grupie rówieśniczej,
• wzrost pewności siebie, samoakceptacji i hartu ducha3.

Osiem stopni klasycznej jogi

1. Zasady dotyczące zachowania w odniesieniu do świata zewnętrznego:

• Nie stosujemy przemocy i nie krzywdzimy innych istot żywych.
• Szczerość to podstawa – mówimy to, co rzeczywiście myślimy i bierzemy za to pełną odpowiedzialność.
• Dążymy do wyzbycia się żądzy posiadania różnych rzeczy, nie dopuszczamy się kradzieży.
• Nie gromadzimy niepotrzebnych rzeczy i nie myślimy o nieustannym pomnażaniu naszego stanu posiadania, ponieważ to zaprząta nasze myśli i sprawia, że nie potrafimy rozważać o rzeczach najistotniejszych.
• Wstrzemięźliwość i umiarkowanie we wszystkim to ideały, do których powinniśmy dążyć.

2. Zasady dotyczące osobistego zachowania:

• Wytrwałość w dążeniu do celu.
• Zadowolenie z siebie i akceptacja własnej osoby.
• Troska o wewnętrzną i zewnętrzną czystość.
• Refleksje na temat własnego zachowania, śledzenie postępów rozwoju osobistego.
• Rozmyślanie o rzeczach naprawdę istotnych, zaufanie temu, co stworzył bóg, czyli rzeczom doskonałym.

3. Praktyka ćwiczeń fizycznych – asan.

4. Ćwiczenia oddechowe.

5. Skierowanie zmysłów do wnętrza siebie.

6. Koncentracja na własnej mocy.

7. Osiągnięcie i utrzymanie stanu kontemplacji.

8. Pełna harmonia z tym, co robimy lub odczuwamy, doświadczenie wewnętrznej wolnośc3.

Wychowawczy aspekt jogi

Filozofia jogi – pozytywne myślenie
Zgodnie z filozofią jogi w każdej sytuacji, która spotyka nas w życiu, nawet bardzo skomplikowanej, powinniśmy dostrzec pozytywne strony. Nasze myśli nie mogą skupiać się na przykrych zdarzeniach. Radosne usposobienie powoduje, iż nasze życie staje się piękniejsze, a dzieci pewne siebie.

„Tu i teraz”
We współczesnym zabieganym świecie dzięki ćwiczeniom jogi dzieci uczą się być obecnymi „tu i teraz”, rozwijają swoją wrażliwość na przyrodę, uczą się dostrzegać obok siebie drugiego człowieka oraz wyciszają emocje. Dzięki koncentracji mogą cieszyć się chwilą obecną.

Sztuka akceptacji
Ćwiczenia jogi pomagają nam zrozumieć, iż poza życiem materialnym istnieje również świat duchowy. Nie zawsze możemy posiadać wszystko, czego zapragniemy. Powinniśmy szukać szczęścia we własnym wnętrzu. Powinniśmy być otwarci na to, co nas spotyka.

Wszystko, czego szukamy jest w nas.
Im mniejsze oczekiwania w stosunku do świata zewnętrznego, tym większy spokój ducha i równowaga umysłu. Szczególnie dzieci powinny szukać w sobie własnej wrażliwości, zarówno na siebie, jak i na innych ludzi.

Systematyczność i wytrwałość
Stopniowe zwiększanie trudności wykonywanych ćwiczeń wzmacnia wytrwałość w przezwyciężaniu własnych ograniczeń. Pokonywanie barier fizycznych i emocjonalnych modeluje ciało oraz wzmacnia silną wolę.

Nauka cierpliwości
Poprawne wykonanie asan wymaga ogromnej cierpliwości i samozaparcia. Każde dziecko uczy się w swoim tempie, jednak zrozumienie tego faktu wymaga czasu. 

Współdziałanie i komunikacja w grupie
Współdziałanie podczas wykonywania ćwiczeń kształtuje umiejętność działania i wzajemnego słuchania, uczy poszukiwania kompromisów. Młodzi ludzie mają okazję sprawdzenia się w roli lidera grupy, który potrafi zainicjować różne niestereotypowe zadania3.

Asany – pozycje jogi dla praktykujących wzmacniające poszczególne mięśnie organizmu człowieka oraz wywierające pozytywny wpływ na pracę narządów

1. Drzewo – ćwiczenie wpływające na polepszenie równowagi i koncentracji oraz wzmacniające mięśnie kręgosłupa.
2. Kot – ćwiczenie rozciągające kręgosłup.
3. Most – uelastycznia mięśnie pleców i nóg.
4. Łuk – korzystnie wpływa na utrzymanie prawidłowej sylwetki.
5. Kobra – uelastycznia kręgosłup oraz pobudza układ krążenia.
6. Bocian – ćwiczenie doskonalące równowagę i koncentrację.
7. Ptak – uelastycznia kręgosłup i nogi.
8. Świeca – wywiera pozytywny wpływ na całe ciało, a ponadto usprawnia pracę tarczycy....