Lekcje WF w czasie COVID-19 – część 3

Przedstawię kolejno: „Do chorągiewek”, „Piłkę wzwyż”, „Marmurki”, „Gonitwę szczurów”, „Bombę”, „Śmiech” oraz „Mierzonego”. Gry te zaczerpnąłem z polskojęzycznych publikacji wydanych w latach 1934–1936. Ich autorami byli: Marian Skierczyński i Franciszek Krawczykowski, Marian Krawczyk, Czesław Rębowski oraz Henryk Glasgall.

Wszystkie z zabaw i gier zaprezentowałem, stosując się do współczesnych kanonów metodycznych, w tym wyposażając je w fabuły/narracje. Zachowałem przy tym ich oryginalne nazwy, a także niepowtarzalną matrycę przebiegu. Warto zauważyć przy okazji, że opisanie każdej z tych gier stanowiło pierwszą prezentację danego schematu przebiegu gry/zabawy w rodzimych tekstach.

„Do chorągiewek” [1934]

• w sferze umiejętności ruchowych: doskonalenie umiejętności przyjmowania wybranych (przez nauczyciela) pozycji wyjściowych do ćwiczeń gimnastycznych, uplastycznianie umiejętności niezwłocznego ruszania do biegu,
• w sferze zdolności motorycznych: kształtowanie szybkości (w tym natychmiastowej reakcji na zapowiedziany sygnał), rozwijanie poczucia równowagi, doskonalenie orientacji przestrzennej oraz zdolności różnicowania ruchów,
• w sferze wychowawczej: wdrażanie uczniów do umiejętności współdziałania w licznej grupie (drużynie),
• w sferze dydaktycznej: zaznajomienie uczestników zajęć z nazewnictwem zróżnicowanych pozycji wyjściowych do ćwiczeń gimnastycznych.

Liczba uczestników: dowolna.
Miejsce: dowolne.
Przybory/przyrządy: tyle chorągiewek o odmiennych kolorach, ile drużyn uczestniczy w rywalizacji (optymalnie od dwóch do czterech), po szarfie w kolorze chorągiewki dla każdego członka zespołu, któremu przypisano daną barwę.
Ustawienie początkowe: rozsypka.
Fabuła/narracja: Czy macie podzielną uwagę? A jesteście w stanie zapamiętać równocześnie dwie informacje? Za chwilę to sprawdzimy. Waszym zadaniem będzie odnalezienie miejsca zbiórki oraz zapamiętanie pozycji gimnastycznej, którą macie przyjąć. Uwaga! Zaczynamy.
Schemat przebiegu: Prowadzący rozmieszcza w odległych od siebie częściach sali gimnastycznej kolorowe chorągiewki. Wskazują one miejsce przyszłej zbiórki dla drużyn oznaczonych szarfami o ich barwach. Nauczyciel wydaje dwustopniową komendę. Jej pierwszy człon opisuje szyk, w którym mają ustawić się wszystkie drużyny. Drugi człon komendy zawiera informację o postawie (pozycji wyjściowej do ćwiczenia gimnastycznego), którą mają przyjąć wychowankowie. Który z zespołów jako pierwszy wypełni bezbłędnie zadanie, ten zdobywa punkt. Wielokrotne powtórzenia aż do uzyskania zawczasu określonej liczby punktów przez jedną z drużyn.
Uwaga: Marian Skierczyński i Franciszek Krawczykowski zaproponowali, by podczas rywalizacji z udziałem czterech drużyn ustawić chorągiewki w narożnikach kwadratowego boiska.

„Piłka wzwyż” [1934]

• w sferze umiejętności ruchowych: uplastycznianie umiejętności przyjmowania wybranych (przez nauczyciela) pozycji wyjściowych do ćwiczeń gimnastycznych,
• w sferze zdolności motorycznych: doskonalenie szybkości (zwłaszcza niezwłocznej reakcji na zapowiedziany sygnał akustyczny), kształtowanie poczucia równowagi, rozwijanie orientacji przestrzennej oraz zdolności różnicowania ruchów,
• w sferze wychowawczej: wdrażanie uczniów do rywalizacji indywidualnej,
• w sferze dydaktycznej: doskonalenie umiejętności rozpoznawania nazw licznych pozycji wyjściowych do ćwiczeń gimnastycznych.

Liczba uczestników: dowolna.
Miejsce: dowolne.
Przybory/przyrządy: dowolna piłka.
Ustawienie początkowe: rozsypka.
Fabuła/narracja: Znacie już wiele nazw ćwiczeń i pozycji gimnastycznych. Za chwilę przekonamy się, kto zapamiętał je najlepiej. To on najpewniej będzie potrafił najszybciej przyjąć pozycję, którą podam.
Schemat przebiegu: Nauczyciel, podrzucając piłkę, wymienia nazwę pozycji wyjściowych do ćwiczeń gimnastycznych. Nim piłka spadnie na podłoże, każdy z uczniów powinien ją przyjąć. Kto zdoła zrobić to o czasie, zdobywa punkt. Wielokrotne powtórzenia aż do zgromadzenia zawczasu określonej liczby punktów przez któregoś z uczestników zajęć.

„Marmurki” [1934]

• w sferze umiejętności ruchowych: nauczanie umiejętności zatrzymywania się w bezruchu w trakcie przemieszczania się,
• w sferze zdolności motorycznych: kształtowanie szybkości (zwłaszcza niezwłocznej reakcji na zapowiedziany sygnał), doskonalenie poczucia równowagi, rozwijanie zdolności dostosowywania się,
• w sferze wychowawczej: inspirowanie uczniów do mierzenia się z wyzwaniami,
• w sferze dydaktycznej: unaocznienie wychowankom pozycji (ułożeń ciała), w których trudne jest utrzymanie równowagi, omówienie sposobów stabilizowania ułożenia ciała podczas zatrzymywania się po biegu.

Liczba uczestników: dowolna.
Miejsce: dowolne.
Przybory/przyrządy: zbędne.
Ustawienie początkowe: rozsypka.
Fabuła/narracja: Czy znacie baśń o Śpiącej Królewnie? Jak na pewno pamiętacie, wraz z nią w sen zapadł cały jej dwór. Każdy przy tym zamarł w bezruchu w pozycji, w której aktualnie się znajdował. Za chwilę zobaczymy, czy wy także potrafilibyście stanąć bez ruchu w trakcie szybkiego biegu. Sprawdźcie, w których pozycjach najtrudniej będzie wam utrzymać równowagę. Zastanówcie się nad tym, co należy zrobić, by nie tracić jej po nagłym zatrzymaniu się. W jakich pozycjach to zadanie nie sprawia większej trudności? W których będzie niemożliwe?
Schemat przebiegu: Uczniowie poruszają się w dowolny sposób (biegając, skacząc, poruszając przy tym rękami). Gdy nauczyciel poda komendę „Marmurki!”, wszyscy niezwłocznie powinni zatrzymać się w pozycji, którą aktualnie przybierali i starają się wytrwać w niej aż do komendy „Ruch!”. Wielokrotne powtórzenia.

„Gonitwa szczurów” [1934]

• w sferze umiejętności ruchowych: uplastycznianie umiejętności poruszania się w pozycji czworaczej,
• w sferze zdolności motorycznych: rozwijanie szybkości (w tym zwłaszcza niezwłocznej reakcji na sygnał), kształtowanie orientacji przestrzennej,
• w sferze wychowawczej: wdrażanie uczniów do rywalizacji indywidualnej,
• w sferze dydaktycznej: zaprezentowanie wychowankom trudności takiego połączenia w całość ruchów znacznie różniących się, by móc wykonywać je płynnie.

Liczba uczestników: parzysta.
Miejsce: dowolne.
Przybory/przyrządy: zbędne.
Ustawienie początkowe: Pary uczniów tworzą okrąg. Pierwsza osoba z każdej pary to tytułowy szczur – staje ona twarzą do wnętrza okręgu. Odległość pomiędzy kolejnymi uczniami rozmieszczonymi na obwodzie okręgu, powinna być przy tym równa długości ich ramion wyciągniętych w bok. Drugie osoby z każdej z par pełnią rolę norek zamieszkiwanych przez szczury – znajdują się one w pozycji rozkrocznej za „szczurami”.
Fabuła/narracja: Czy widzieliście kiedyś szczura? Te zwierzęta boją się ludzi. Dlatego, gdy tylko opuszczą swoją kryjówkę, starają się jak najszybciej się przemieszczać. Za chwilę przekonamy się, czy potrafilibyście obiec własną norkę tak szybko, jak one. Zwróćcie uwagę na to, co może utrudniać wam zmienianie kierunku ruchu oraz przedostawanie się na drugą stronę norki. Spróbujcie połączyć te czynności w spójną całość. Uwaga! Start!
Schemat przebiegu: Na sygnał nauczyciela, każdy „szczur” przyjmuje pozycję czworaczą, przechodzi przez własną norkę (tj. na zewnątrz okręgu pomiędzy nogami drugiej osoby z pary), obiega okrąg tworzony przez pozostałe norki i wraca na wcześniej zajmowane miejsce, ponownie przechodząc przez własną norkę. Zwycięża ten ćwiczący, który wykona zadanie jako pierwszy. Wyścig powtarza się, a następnie uczniowie zamieniają się rolami w parach.

„Bomba” [1934]

• w sferze umiejętności ruchowych: doskonalenie umiejętności niezwłocznego przyjmowania bezpiecznej pozycji,
• w sferze zdolności motorycznych: kształtowanie szybkości (zwłaszcza natychmiastowej reakcji na bodźce akustyczne), rozwijanie zdolności dostosowywania się do zmieniających się okoliczności,
• w sferze wychowawczej: przygotowanie uczniów do niezwłocznego reagowania na sygnały informujące o niebezpieczeństwach, wdrażanie ich do nietypowej formy rywalizacji,
• w sferze dydaktycznej: uzmysłowienie wychowankom konieczności...